MAHREÇ İŞARETİ VE MENŞE ADI ARASINDAKİ FARK NEDİR?

Coğrafi işaretler, belirli bir bölgeyle ilişkilendirilen ürünlerin kalitesini, ününü veya diğer özelliklerini garanti eden işaretlerdir. Coğrafi işaretler genellikle "menşe adı" ve "mahreç işareti" olarak ikiye ayrılır. Bu iki terim, ürünlerin coğrafi kökenleri ve üretim süreçleri açısından farklılık gösterir. İşte mahreç ve menşe adı arasındaki farklar ve bu farkları örneklerle açıklayan bir anlatım:

Menşe Adı (Protected Designation of Origin - PDO)

Tanım: Menşe adı, ürünlerin üretim, işleme ve hazırlık aşamalarının tamamen belirli bir coğrafi bölgede gerçekleştiğini ve bu bölgeye özgü özellikler taşıdığını gösterir. Ürünün kalitesi veya özellikleri, tamamen bu bölgeye özgü doğal ve insan faktörlerinden kaynaklanır.

Örnekler:

1. Rokfor Peyniri (Roquefort): Fransa"nın Roquefort-sur-Soulzon bölgesinde üretilen bu peynir, sadece bu bölgede yetişen koyunların sütünden yapılır ve doğal Roquefort mağaralarında olgunlaştırılır. Peynirin kendine özgü lezzeti ve dokusu, bu bölgenin iklimi ve yerel üretim yöntemlerinden kaynaklanır.
2. Parmesan Peyniri (Parmigiano Reggiano): İtalya"nın Emilia-Romagna bölgesinde üretilen bu peynir, sadece bu bölgede belirli bir yöntemle üretilir ve en az 12 ay olgunlaştırılır. Peynirin kendine özgü tadı ve yapısı, bu bölgenin sütü ve geleneksel üretim tekniklerinden kaynaklanır.

Mahreç İşareti (Protected Geographical Indication - PGI)

Tanım: Mahreç işareti, ürünlerin üretim, işleme veya hazırlık aşamalarından en az birinin belirli bir coğrafi bölgede gerçekleştiğini ve bu bölgeye özgü bir niteliğe, üne veya diğer özelliklere sahip olduğunu gösterir. Ürünün belirli bir kalite veya özellik taşıması için coğrafi bölgeyle olan bağlantısı önemlidir, ancak tüm üretim süreci bu bölgede gerçekleşmek zorunda değildir.

Örnekler:

1. Antep Baklavası: Türkiye"nin Gaziantep bölgesine özgü olan bu tatlı, bölgenin fıstığı ve ustalarının özel yapım teknikleriyle üretilir. Ancak baklava yapımı için gereken bazı malzemeler Gaziantep dışından temin edilebilir. Ürünün kendine özgü tadı ve kalitesi, Gaziantep"in fıstığı ve ustalarının becerilerinden kaynaklanır.
2. Bavyera Biraları (Bayerisches Bier): Almanya"nın Bavyera bölgesinde üretilen biralar, belirli bir üretim süreci ve malzemelerin kalitesi ile tanınır. Ancak, bira yapımında kullanılan bazı hammaddeler Bavyera dışından temin edilebilir. Ürünün kendine özgü tadı ve kalitesi, Bavyera"nın geleneksel bira üretim yöntemlerinden kaynaklanır.

Özet

• Menşe Adı (PDO): Ürünlerin üretim, işleme ve hazırlık aşamalarının tamamen belirli bir coğrafi bölgede gerçekleşmesi ve ürünün kalitesi veya özelliklerinin bu bölgeye özgü olması gereklidir. Örnekler: Roquefort peyniri, Parmigiano Reggiano.
• Mahreç İşareti (PGI): Ürünlerin üretim, işleme veya hazırlık aşamalarından en az birinin belirli bir coğrafi bölgede gerçekleşmesi ve ürünün bu bölgeye özgü bir niteliğe, üne veya diğer özelliklere sahip olması yeterlidir. Örnekler: Antep Baklavası, Bayerisches Bier.

Bu iki tür coğrafi işaret, ürünlerin kökenini ve özelliklerini koruyarak hem üreticileri hem de tüketicileri güvence altına alır. Menşe adı ve mahreç işareti, ürünlerin kalitesini ve özgünlüğünü garanti ederken, yerel ekonomilerin ve kültürel mirasın korunmasına da katkı sağlar.